Ένθετο τέχνης 107

Χριστός Παντοκράτωρ

Εικόνα της Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής Χανίων Διαστάσεις: 1,00 x 0.49 μ.
ένθετο τέχνης

Ο γόνιμος διάλογος της βυζαντινής αγιογραφίας με την αναγεννησιακή τέχνη της μεσαιωνικής Δύσης, όπως αναπτύχθηκε στο πολιτισμικό περιβάλλον της βενετοκρατούμενης Κρήτης από τα μέσα του 15ου αιώνα και εξής, είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία της λεγόμενης Κρητικής Σχολής με πολυπληθή έργα (φορητές εικόνες και τοιχογραφίες) διάσπαρτα στις Ορθόδοξες χώρες της Ανατολής.

Αντιπροσωπευτικό έργο της Κρητικής Σχολής είναι η εικόνα του Χριστού Παντοκράτορος της Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής Χανίων, έργο μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, φιλοτεχνημένο στις αρχές του 17ου αιώνα, από το εργαστήριο του αγιογράφου ιερέως Εμμανουήλ Σκορδίλη.

Ο Χριστός ολόσωμος και σε στάση μετωπική κάθεται σε μαρμάρινο θρόνο με κόκκινο προσκεφάλαιο και υψηλό τρίπλευρο ερεισίνωτο με διάτρητη διακόσμηση. Πατάει πάνω σε επίσης κόκκινο προσκεφάλαιο που χρησιμεύει ως υποπόδιο και φοράει κόκκινο χιτώνα με χρυσή διακοσμητική ταινία στον δεξιό του ώμο και μπλε ιμάτιο με χρυσοκονδυλιές. Με το δεξί χέρι, που φέρνει μπροστά στο στήθος, ευλογεί, ενώ με το αριστερό βαστάζει ανοικτό Ευαγγέλιο, που στηρίζεται επάνω στο μηρό. Στις δύο σελίδες του Ευαγγελίου είναι γραμμένη σε μεγαλογράμματη γραφή η ευαγγελική περικοπή: «ΔΕΥΤΕ ΠΡΟΣ ΜΕ ΠΑΝΤΕΣ ΟΙ ΚΟΠΙΩΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΕΦΟΡΤΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΓΩ ΑΝΑΠΑΥΣΩ ΥΜΑΣ. ΑΡΑΤΕ ΤΟΝ ΖΥΓΟΝ ΜΟΥ ΕΦ' ΥΜΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΕΤΕ ΑΠ' ΕΜΟΥ ΟΤΙ ΠΡΑΟΣ ΕΙΜΙ». Στο ένσταυρο φωτοστέφανο είναι γραμμένη η επιγραφή «Ο ΩΝ» και στον χρυσό κάμπο «ΙΣ ΧΣ», ενώ από κάτω «Ο ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ».

Στην τεχνική πλάσεως των γυμνών μερών του σώματος (σαρκώματα), εντυπωσιάζει η έντονη αντίθεση ανάμεσα στα φωτεινά μέρη, που καταλαμβάνουν μικρή σχετικά επιφάνεια και έχουν πολλές ψιμυθιές, και στον σκούρο και καστανό προπλασμό, χαρακτηριστικά της Κρητικής Σχολής, η οποία έδωσε τα καλύτερα έργα της μέχρι την πτώση του Χάνδακα στους Τούρκους, το 1669, και έκτοτε βαθμηδόν παρακμάζει παραδίδοντας τα σκήπτρα στην εξιταλισμένη ζωγραφική της Επτανήσου.

Ι. ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗΣ ΧΑΝΙΩΝ

Όλα τα ένθετα τέχνης: