Ένθετο τέχνης 93
Ιερά Μονή Παναγίας «Ροδιάς»
Η Μονή Ροδιάς ή Ροϊδιάς ή Ρόδον το Αμάραντον είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται στην ΒΑ όχθη της λιμνοθάλασσας της Ροδιάς, στον Αμβρακικό Κόλπο.
Η Ιερά Μονή Ροδιάς, κατά τον Μητροπολίτη Άρτας Σεραφείμ Ξενόπουλο ή Βυζάντιο (Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης, Εν Αθήναις 1884, εκδ. «Σκουφάς», Άρτα 1986, σσ. 171-172), ιδρύθηκε το έτος 970, επί αυτοκράτορα Ιωάννη του Τσιμισκή και Πατριάρχου Κων/πόλεως Βασιλείου. Ανακαινίσθηκε το 1860 από τον εκ Θεοδώριανων Άρτας ηγούμενό της Κωνστάντιο.
Η Μονή Ροδιάς, παρά τα οικονομικά της προβλήματα, κατά τον 19ο αιώνα, ξόδευε, κατά τον Ι.Λαμπρίδη (Ηπειρωτικά Αγαθοεργήματα, Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων, μέρος πρώτον, εκδ. ΕΗΜ, Ιωάννινα 1971, σ.61), 1.500 γρόσια το χρόνο, για τα σχολεία της επαρχίας Άρτας-Πρέβεζας.
Από τη Μονή Ροδιάς σώζεται σήμερα μόνο το καθολικό της, που είναι σταυρεπίστεγη βασιλική με ιδιότυπο τρούλλο. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο από –σχετικά καλά– διατηρημένες αγιογραφίες, οι οποίες, σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει πάνω από τη νότια θύρα του ναού, έγιναν το 1884 από τους Σαμαρινιώτες αγιογράφους Αθανάσιο, Γεώργιο και Βασίλειο:
«Ο περικαλλής ούτος και/πάνσεπτος ναός επ' ονόματι της Κοι/μήσεως της αειπαρθένου κόρης τιμώμενος / ιστορήται αρχιερατέυοντος μεν του πανιερωτάτου μητρο/πολίτου Πρεβέζης κυρίου Αμβροσίου ηγουμενεύοντος δε του πα/νοσιωτάτου κυρίου Θεοδοσίου Κομινιώτου. Χειρί Αθανασίου / Γεωργίου, Βασιλείου των ζωγράφων εκ Σαμαρίνης. Έτει αωπδ΄-1884 Αυγούστου 10».
Η Μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Άλλες πανηγύρεις είναι: στις 2 Φεβρουαρίου (Υπαπαντή του Κυρίου) και Παρασκευή της Διακαινησίμου (Ζωοδόχου Πηγής). Από το 1929, η Μονή είναι μετόχιο της Ι.Μονής Προφήτου Ηλιού Ηλιοβουνίων Πρεβέζης.
Η εικόνα του ενθέτου είναι φορητή και ευρίσκεται στο προσκυνητάρι του ναού (εφέστιος). Έχει συντηρηθή προσφάτως (2003). Τεχνοτροπικά χαρακτηρίζεται από το γνωστό «λαϊκό» ύφος του 19ου αιώνα.
Οι αγιογράφοι, τεχνοτροπικά, χαρακτηρίζονται από ένα «λαϊκό» ύφος στη ζωγραφική τους. Η παλέττα τους περιλαμβάνει λίγα και έντονα χρώματα, χρησιμοποιούν περιορισμένες διαβαθμίσεις τόνων και δουλεύουν την λεγόμενη «πλατειά» τεχνοτροπία στο πλάσιμο των σαρκωμάτων.
Αρχιμ. ΝΙΚΩΝ ΚΟΥΤΣΙΔΗΣ, Δρ ΕΜΠ
© Ιερά Μονή Προφ. Ηλιού, Τ.Θ. 83, 481 00 Πρέβεζα